COURAGE

łączymy kolekcje

Fotografia autorstwa Tomasza Sikorskiego przedstawia Edwarda Dwurnika w trakcie przeprowadzania akcji Wykonanie portretów psychologicznych studentów D.S. „Babilon” w Galerii Mospan. Akcja odbyła się 31 maja 1976 roku. Między godziną 18.00 a 21.00 Dwurnik namalował 28 portretów studentów z akademika, w którego klubie mieściła się galeria. Portrety malowane były farbami akrylowymi na jednym dużym płótnie, które na koniec pocięte zostało na 28 części. W ten sposób każdy uczestnik akcji otrzymał swój portret psychologiczny wraz ze swoim imieniem i nazwiskiem. Działanie Dwurnika było jednym z nielicznych wydarzeń w Galerii Mospan adresowanych wprost do studentów mieszkających w Domu Studenckim „Babilon” Politechniki Warszawskiej.

Ewa Partum należy do pionierek sztuki w przestrzeni publicznej w Polsce. Od początku zainteresowana nowymi środkami wyrazu w sztuce, nowymi gatunkami, Partum posługiwała się mail artem, performansem, fotografią, a także bardzo wcześnie zaczęła tworzyć instalacje poza obrębem galerii. Instalacja Legalność przestrzeni pochodzi z 1971 roku; wykonana została na placu Wolności w Łodzi – mieście, w którym artystka wówczas mieszkała. Partum zgromadziła i ustawiła obok siebie w jednym miejscu kilkadziesiąt znaków i tablic zakazu. Znaczenie tego gestu było czytelne: twórczyni zwracała uwagę na ograniczenia w dostępie do przestrzeni publicznej i regulacje korzystania z niej w Polsce Ludowej. Pozornie egalitarna przestrzeń ulicy okazuje się poddana kontroli i obwarowana szeregiem obostrzeń. Legalność przestrzeni to praca szczególnie ważna w kontekście pozornej otwartości i swobody czasów pierwszych lat rządów Edwarda Gierka. Prezentowane zdjęcie pochodzi z archiwum Artum Foundation.

Fotografia w kolekcji Tomasza Sikorskiego przedstawia Ubiory – fragment cyklu Autotautologie – o sobie samym – nic Jerzego Trelińskiego zapoczątkowanego w latach siedemdziesiątych. Na zdjęciu widoczne są dwie kobiety, idące ulicami Zielonej Góry w 1975 roku. Pierwsza z nich ma na sobie sukienkę, a druga – kamizelkę z nadrukami „Treliński”. Nadruki wykonane zostały według tego samego wzoru typograficznego.
Treliński, artysta przez całe życie związany z łódzkim środowiskiem neoawangardowym, łączył w swojej twórczości inspiracje konstruktywizmem i konceptualizmem. W cyklu Autotautologie stworzył szereg przedmiotów, od książek, plakatów i pocztówek, poprzez odzież i flagi, po szablony odbijane na ulicach i przedmioty codziennego użytku. Wszystkie one opatrzone były nazwiskiem autora, wykonanym jako zawsze ten sam znak graficzny. W ten sposób, zaznaczając swoją obecność, Treliński jednocześnie nie mówił nic o sobie – sam znak jego indywidualności stawał się komentarzem do rzeczywistości społecznej.

Źródło:
Łukasz Guzek, Najbardziej radykalne postawy w ruchu galerii konceptualnych lat siedemdziesiątych. Galeria 80x140 Jerzego Trelińskiego i Galeria A4 Andrzeja Pierzgalskiego, „Sztuka i Dokumentacja”, nr 4/2011, s. 49-68.