2018.09.03. 12:55
Jak daleko posunie się człowiek, któremu zabroniono słuchać ulubionej muzyki? Jak żyło się w czasach, gdy homoseksualizm był powodem nękań przez tajną policję? Jak smakowała sztuka, gdy każde zdjęcie, graffiti czy happening mogły zaprowadzić do celi, obicia pałką czy upadku z 4. piętra?
Instytut Filozofii i Socjologii PAN oraz zespół badawczy „Courage. Łączymy kolekcje” zapraszają na międzynarodowy festiwal filmów dokumentalnych Kultura jako opór 7-9 września w Domu Spotkań z Historią.
Festiwal przedstawia historie niepokornych twórców i miłośników kultury z krajów bloku wschodniego.
Poznamy historię obywatela ZSRR, który raz za razem oddawał krew, by uzbierać na start chałupniczej tłoczni płyt z zakazanym rockiem i jazzem. Tłoczono je „na żebrach” czyli używanych kliszach rentgenowskich. Kilka dekad później w Rumunii kwitła podziemna dystrybucja kaset VHS z filmami Chucka Norrisa czy Stallone’a, a zmysłowy głos lektorki dubbingu znał cały kraj. W piwnicach i zrujnowanych domach kultury Budapesztu u progu transformacji wybuchła scena punkowa i hardcorowa. Z kulturowego tygla Nowego Sadu w Jugosławii lat 70 wyszła artystyczna neoawangarda. We Wrocławiu milicja ścigała surrealistycznych happenerów przebranych za krasnali i domagających się upadku Gargamela. Dowiemy się, jak to było być gejem na Węgrzech za Kádára czy piosenkarką jazzową tureckiego pochodzenia w Bułgarii Żiwkowa. Zwycięski film festiwalu to historia wileńskiego fotografa Vitasa Luckusa, który dokumentował radziecką codzienność lat 60., trzymał lwa jako zwierzę domowe, dużo pił, był nękany przez KGB i do tragicznej śmierci nie przestawał tworzyć aktów swej pięknej miłości Tatiany.
Festiwal otworzy film From us to me o zjednoczeniu Niemiec widzianym oczami operatorek żurawia z NRD-owskiej stoczni oraz dyskusja, w której wezmą udział dr Justyna Jaworska z Instytutu Kultury Polskiej UW oraz Hanna Gospodarczyk i dr Piotr Filipkowski z IFiS PAN, 7 września o 17:00.
Siostrzanym wydarzeniem festiwalu jest wystawa Ryzykanci. Archiwa kultur oporu. Można ją zobaczyć do 8 września 2018 roku w Reducie Banku Polskiego na ul. Bielańskiej 10 w Warszawie.
Celem projektu „Courage” jest powstanie dostępnej on-line bazy wiedzy o działalności opozycji kulturowej w krajach bloku wschodniego.
7-9 września 2018 r.
Dom Spotkań z Historią
ul. Karowa 20, Warszawa
Wstęp wolny.
Wszystkie filmy zostaną pokazane w języku oryginalnym z angielskimi napisami.
Program festiwalu
Piątek, 7 września
Sala na górze:
15.30 – Hot Men Cold Dictatorship [reż. Mária Takács, Węgry 2015, 97 min.]
17.00 – Oficjalne otwarcie
17.30 – From us to me [reż. Ellin Hare, Wielka Brytania 2016, 87 min.]
19.00 – dyskusja (prowadzenie: Piotr Filipkowski)
Sala na dole:
17.00 – Olga [reż. Miroslav Janek, Czechy 2014, 84 min.]
18.30 – Generation 68 [reż. Nenad Puhovski, Chorwacja 2014, 87 min.]
Sobota, 8 września:
Sala na dole:
12.00 – Józef Czapski – Witness of the century, 1896-1993 [reż. Andrzej Wolski, Polska 2016, 58 min.]
13.00 – Footprints in the snow [reż. Slavomír Zrebný, Słowacja/Czechy 2015, 53 min.]
14.00 – Colors of the voice [reż. Rossen Elezov, Bułgaria 2015, 88 min.]
15.30 – Next stop – Odeon Cinema [reż. Ekaterina Minkova, Bułgaria 2015, 69 min.]
16.45 – The Other Line [reż. Nenad Milošević, Serbia 2016, 108 min.]
18.45 – Roentgenizdat [reż. Stephan Coates & Paul Heartfield, Rosja/USA 2017, 25 min.]
19.15 – Pomarańczowa Alternatywa [reż. Mirosław Dembińsk, Polska 1988, 22 min.]
Niedziela, 9 września
Sala na górze:
17.00 – Wręczenie nagrody festiwalu COURAGE-Parevo. Dyskusja z reżyserką Giedrė Žickytė
17.30 – Pokaz zwycięskiego filmu Master and Tatyana [reż. Giedre Zickyte, Litwa 2015, 78 min.]
Sala na dole:
15:30 – Vinyl Generation [reż. Keith Jones, Czechy/USA 2016, 72 min.]
17.00 – BP Underground [reż. Eszter Turán & Anna Koltay, Węgry 2017, 52 min.]
18.00 – Chuck Norris vs Communism [reż. Ilinca Calugareanu, Rumunia/Węgry, 80 min.]
Filmy festiwalowe
Hot Men Cold Dictatorship [reż. Mária Takács, Węgry 2015, 97 min.]
7 września, godz. 15.30, sala na górze
Portret środowisk homoseksualnych i ich trudności w funkcjonowaniu w socjalizmie.
From us to me [reż. Ellin Hare, Wielka Brytania 2016, 87 min.]
7 września, godz. 17.30, sala na górze
Po trzydziestu latach ekipa filmowa wraca do byłego NRD, aby porozmawiać z byłymi pracownikami pracowniczej kooperatywy.
Olga [reż. Miroslav Janek, Czechy 2014, 84 min.]
7 września, godz. 17.00, sala na dole
Wspomnienie o Oldze, małżonce Václava Havla – w dużej mierze opowiedziane jej własnymi słowami.
Generation ‘68 [reż. Nenad Puhovski, Chorwacja 2014, 87 min.]
7 września, godz. 18.30, sala na dole
Hołd dla generacji, która pomimo opresyjnego systemu, z optymizmem dążyła do rewolucyjnych zmian.
Józef Czapski – Witness of the century, 1896-1993 [reż. Andrzej Wolski, Polska 2016, 58 min.]
8 września, godz. 12.00, sala na dole
Biograficzne przestawienie życia Józefa Czapskiego – malarza, pisarza i czołowej postaci polskiej emigracji.
Footprints in the snow [reż. Slavomír Zrebný, Słowacja/Czechy 2015, 53 min.]
8 września, godz. 13.00, sala na dole
Opowieść o tym, jak szmuglowano zakazaną literaturę do socjalistycznej Czechosłowacji.
Colors of the voice [reż. Rossen Elezov, Bułgaria 2015, 88 min.]
8 września, godz. 14.00, sala na dole
Historia życia wybitnej jazzowej piosenkarki Yildiz Ibrahimovej, ukazana na tle prześladowań bułgarskich Turków.
Next stop – Odeon Cinema [reż. Ekaterina Minkova, Bułgaria 2015, 69 min.]
8 września, godz. 15.30, sala na dole
Kino Odeon w Sofii i jego archiwa. Historia omijania cenzury i dokumentownaia życia miejskiego w bułgarskiej stolicy.
The Other Line [reż. Nenad Milošević, Serbia 2016, 108 min.]
8 września, godz. 16.45, sala na dole
Portret neoawangardowej sceny artystycznej jugosłowiańskiego Nowego Sadu i historia uciszania nonkonformistów.
Roentgenizdat [reż. Stephan Coates & Paul Heartfield, Rosja/USA 2017, 25 min.]
8 września, godz. 18.45, sala na dole
Film pokazujący niezwykłą pomysłowość mieszkańców ZSSR, którzy za wszelką cenę chcieli dystrybuować zakazaną muzykę.
Pomarańczowa Alternatywa [reż. Mirosław Dembińsk, Polska 1988, 22 min.]
8 września, godz. 19.15, sala na dole
Krótki dokument o działalności “Pomarańczowej Alternatywy”, zawierający nagrania z barwnych i odważnych happeningi grupy.
Master and Tatyana [reż. Giedre Zickyte, Litwa 2015, 78 min.]
9 września, godz. 17.30, sala na górze
Zwycięski film festiwalu, opowiadający historię życia niezwykłego litewskiego fotografa Vitasa Luckusa – odważnego artysty, który za niezależność zapłacił życiem.
Vinyl Generation [reż. Keith Jones, Czechy/USA 2016, 72 min.]
9 września, godz. 15.30, sala na dole
Retrospektywne spojrzenie na buntownicze subkultury muzyczne w Czechosłowacji lat osiemdziesiątych.
BP Underground [reż. Eszter Turán & Anna Koltay, Węgry 2017, 52 min.]
9 września, godz. 17.00, sala na dole
Budapeszt u progu transformacji ustrojowej widziany przez pryzmat subkultur punkowych.