Queer Archives Institute (QAI) to niekomercyjna inicjatywa prowadzona przez artystę Karola Radziszewskiego. Jej celem jest badanie i artystyczna oraz naukowa interpretacja życia osób nieheteroseksualnych w socjalistycznej Europie Środkowo-Wschodniej. Queer Archive Institute zaczęło się od kolekcjonowania, zbierania i opisywania materiałów z gejowskich prywatnych archiwów, by później rozwinąć się w artystyczny i naukowy projekt Radziszewskiego. Formalnie zawiązane jako stowarzyszenie w 2015, QAI dąży do pogłębiania transnarodowej współpracy między artystami, kuratorami, aktywistami i naukowcami zajmującymi się historią społeczną i gender studies.
Queer Archives Institute to archiwum prywatne, w którym polityczna świadomość łączy się z twórczością artystyczną i zainteresowaniami naukowymi. Właściciel kolekcji, Karol Radziszewski, jest jednym z najbardziej znanych polskich artystów queer, który w pewnym momencie swojej kariery jako artysta wizualny zaczął interesować się różnymi przejawami kultury osób nieheteronormatywnych w Europie Środkowo-Wschodniej. W 2012 roku, pracując nad projektem „Kisieland”, po raz pierwszy zetknął się z Ryszardem Kisielem, twórcą pierwszego czasopisma gejowskiego w tej części Europy ("Filo"). Podczas wspólnej pracy nad krótkometrażowym filmem Radziszewski i Kisiel nabrali do siebie wzajemnego szacunku i zaufania. Kisiel, posiadający bogate zbiory dokumentujące życie gejowskie i transseksualne w czasie socjalizmu (gazety, filmy, zdjęcia, dokumenty), niechętnie dzieli się swoimi pamiątkami. Karol Radziszewski jest jedną z nielicznych osób dopuszczonych do kolekcji Kisiela i wiedzących, co dokładnie się w niej znajduje. Społeczna historia homoseksualności w późnym socjalizmie nie jest jeszcze dobrze zbadana i udokumentowana, a działania Karola Radziszewskiego stały się jednymi z ważniejszych inicjatyw mających na celu upamiętnienie i opisanie historii queer w Europie Środkowo-Wschodniej. Kolekcja Radziszewskiego nie tylko opowiada o stylu życia mniejszości seksualnych, ale dotyka także milicyjnej akcji „Hiacynt” prowadzonej w latach 80. przez polskie służby bezpieczeństwa. Akcja ta miała na celu zastraszanie i sporządzanie list polskich homoseksualistów, szantażowanych przez funkcjonariuszy ujawnieniem ich orientacji seksualnej i często zmuszanych w tej sposób do współpracowania z tajnymi służbami. Dokumenty o sprawie „Hiacynt” i, szerzej, o życiu polskich osób nieheteroseksualnych nie są powszechnie znane szerszej publiczności a Queer Archives Institute pomaga wypełnić tę lukę w polskiej pamięci zbiorowej i historiografii. Dla Karola Radziszewskiego zebrane w QAI materiały są nie tylko zbiorem ciekawych inspiracji do pracy artystycznej, ale także źródłem do analizy strategii przetrwania i oporu używanych przez grupy mniejszościowe w Europie Środkowo-Wschodniej przed i po przełomie lat 1989-1991. Celem Karola Radziszewskiego w polu pamięci społecznej i historii queer jest przeniesienie zainteresowania ze Stanów Zjednoczonych i Europy Zachodniej na kraje postsocjalistyczne. Część kolekcji Queer Archives Institute była prezentowana od kilku lat podczas wystaw indywidualnych i zbiorowych oraz wystąpień publicznych Karola Radziszewskiego. Niektóre z materiałów wchodzących do Archiwum były publikowane w DIK Fagazine, magazynie publikowanym po angielsku.
Opis zawartości
W kolekcji QAI znajdują się amatorskie fotografie, magazyny gejowskie (jak “Filo), ulotki i gazety. Kolekcja przedstawia styl życia środowiska polskich homoseksualistów i osób nieheteronormatywnych, głównie w latach 80. XX wieku. Jest ona unikalnym źródłem wiedzy o sposobach, w jakie funkcjonowały grupy mniejszościowe istniejące w warunkach inwigilacji i państwowej homofobii. Gazety w kolekcji QAI pokazują także, w jaki sposób formowała się tożsamość zbiorowa i strategie polityczne polskich środowisk LGBTQ. Wraz z rozwojem projektu QAI kolekcja powiększa się o materiały z innych krajów byłego bloku socjalistycznego – Białorusi, Węgier, Litwy czy Rumunii.
Zawartość
fotografie: 500-999
literatura podziemna (regularne wydawnictwa archiwalne takie jak broszury, biuletyny, ulotki, raporty, akta, dokumentacje, dokumenty robocze, notatki ze spotkań): 100-499
