Kolekcja zawiera dokumentacją pierwszych lat walk i innych działań warszawskich środowisk anarchistycznych, ze szczególnym uwzględnieniem niewielkiego, lecz istotnego kolektywu znanego jako A-Cykliści. Grupa A-Cyklistów została założona w drugiej połowie lat osiemdziesiątych jako nieoficjalna, nieformalna wspólnota nastoletnich anarchistów z Warszawy. Niektórzy z nich mieli już niewielkie doświadczenie zaangażowania politycznego w pacyfistycznym i ekologicznym ruchu Wolność i Pokój albo w Polskiej Partii Socjalistycznej; inni wywodzili się z kręgów punkowych i kultury alternatywnej. Apogeum aktywności A-Cyklistów przypadało na okres transformacji od socjalizmu państwowego do kapitalistycznej demokracji liberalnej w latach 1989-1991. A-Cykliści organizowali demonstracje, uliczne happeningi i performanse, na przykład głośny happening przeciwko chińskiemu rządowi urządzony w czwartą rocznicę brutalnej pacyfikacji protestów na placu Tiananmen z 1989 r. Ponadto tworzyli anarchistyczne ulotki i plakaty, organizowali także dyskusje, które odbywały się w budynku Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Warszawscy anarchiści stanowili barwną i wyrazistą część tak zwanej opozycji młodzieżowej w czasach późnej PRL. Mieli silne powiązania ze środowiskami punkowo-nowofalowymi, które ochoczo przyłączały się do anarchistycznych protestów i happeningów; wynikało to z podobieństwa idei anarchistycznych do podzielanej przez punków wizji niezależnej, autonomicznej, wywrotowej kultury. Jak zauważył Tymoteusz Onyszkiewicz, anarchiści nie musieli być punkami, ale każdy punk (z wyłączeniem nielicznych nazi-punków) musiał być anarchistą. Anarchiści brali udział w protestach inicjowanych przez starsze ugrupowania, takie jak Polska Partia Socjalistyczna, Niezależne Zrzeszenie Studenckie, ruch Wolność i Pokój. Przykładowo, w 1989 r. anarchiści przyłączyli się do okupacji Uniwersytetu Warszawskiego i protestów (z uliczną bitwą z milicją obywatelską włącznie), zorganizowanych przez studentów walczących o legalizację NZS. Po 1991 r. niektórzy weszli w skład Federacji Anarchistycznej lub innych ruchów alternatywnych, lecz większość porzuciła aktywności o charakterze radykalnie politycznym.
Nieoficjalne archiwum A-Cyklistów powstawało spontanicznie od początku politycznego zaangażowania młodych radykałów w latach 1987-1988. Zawiera ono głównie zdjęcia, ulotki, gazetki, plakaty i artykuły z prasy oficjalnej, zbierane przez członków grupy, w szczególności Arkadiusza "Owcę" Zajączkowskiego. Choć nigdy nie sformalizowane, archiwum przetrwało do 2014 r., w którym stało się podstawą wystawy "Fuck 89". Jednakże w trakcie wystawy i po jej zakończeniu wiele obiektów z kolekcji zostało zniszczonych, zagubionych lub przywłaszczonych. Wiąże się to z płynnym charakterem kolekcji - wędruje ona z rąk do rąk między aktywistami.
"Młodzieżowa opozycja" lat osiemdziesiątych stanowiła szeroką formację, w skład której wchodziły zarówno konserwatywne, jak i progresywne grupy i ruchy. Ich cechą wspólną była radykalna postawa, wroga państwu, które wprowadziło stan wojenny, i krytyczna wobec "Solidarności" ze względu na zachowawczość i asekuranctwo strategii związku. Orientacja anarchistyczno-ekologiczno-punkowa - wedle słów antropolożki Barbary Fatygi - była istotną częścią tej formacji, której kulminacja działań przypadła na rok 1989.
Młodzi działacze anarchistyczni przeżywali swoje dzieciństwa podczas stanu wojennego, a inicjację polityczną przebyli na ogół w ramach protestów lewicowego skrzydła "Solidarności", a zwłaszcza - radykalnej frakcji PPS, na której czele stał Piotr Ikonowicz. Niektórzy zaczęli działać jeszcze jako uczniowie, przykładowo Piotr Rymarczyk jako dwunastolatek założył Uczniowski Front Odmowy (UFO), aktywny w warszawskich szkołach w 1982 r. Parę lat później Rymarczyk był jednym z założycieli Międzymiastówki Anarchistycznej.
Orientacja anarchistyczno-ekologiczno-punkowa łączyła stare formy protestu, takie jak wiece i demonstracje, z elementami teatru guerilla, happeningu, zabawy i koncertu rockowego. Jak pisała w swojej książce o kulturze młodzieżowej Fatyga, podczas gdy konserwatywne, nacjonalistyczne grupy i ruchy mówiły głównie o "niepodległości", wartościach chrześcijańskich i antykomunizmie, meta-kategorią wypowiedzi anarchistów była "wolność", przez którą rozumiano najczęściej ekologię, prawa człowieka i antyklerykalizm.
Źródła:
Tymoteusz Onyszkiewicz, "Czas: anarchia, tryb: rewolucja. Wspomnienia warszawskiego anarchisty 1989-1991", 2014.
Barbara Fatyga, "Dzicy z naszej ulicy. Antropologia kultury młodzieżowej", 1998.
Adam Ryć, Arkadiusz "Owca" Zajączkowski, "Protesty, sabotaż i ZOMO", Federacja Anarchistyczna, http://www.federacja-anarchistyczna.pl/index.php/wybory/item/889-protesty-sabotaz-i-zomo
