Stowarzyszenie Teatralne "Gardzienice"- Ośrodek Praktyk Teatralnych zostało założone w 1977 roku przez Włodzimierza Staniewskiego w małej miejscowości Gardzienice na obrzeżach Lublina. Jest to grupa teatralna i performatywna, łącząca działania muzyczne, eksperymentalne, stawiająca na bliski kontakt wykonawców z widownią. Z biegiem lat, oprócz produkowania nowych spektakli, Gardzienice zaczęły rozwijać działalność edukacyjną i naukową – w 1997 roku założyło Akademię Praktyk Teatralnych, gdzie artyści różnych dziedzin mogą rozwijać swoje umiejętności i współpracę między środowiskami.
The Theatre Association „Gardzienice” – the Centre for Theatre Practices Collection
Pochodzenie i działalność kulturalna
W pierwszym okresie działalności Gardzienice czerpały głównie ze średniowiecznych I folkowych tradycji Europy. W „Spektaklu Wieczornym” artyści z Gardzienic wykorzystywali polskie dramaty z epoki romantyzmu, opowieści i przyśpiewki ludowe oraz dzieła Rabelaisa. Najbardziej znane przedsięwzięcia Gardzienic to „Żywot Protopopa Awwakuma” (1981) i “Metamorfozy” (1997). Sięganie do antycznych źródeł europejskich symboli i wyobraźni oraz wykorzystywanie antropologicznych i etnograficznych tropów, jak z rejonu Karpat, to ważne komponenty działalności artystycznej Gardzienic od lat 90. Gardzienice w latach 90. stały się także centrum edukacji artystycznej i wymiany doświadczeń między artystami – w 1997 roku została zainaugurowana działalność Ośrodka Praktyk Teatralnych. Dokumentacja dotycząca przedsięwzięć Gardzienic, zdjęcia i materiały ze spektakli grupy, są rozproszone w różnych lokalizacjach. Nowsze materiały, także te należące do Staniewskiego, są umieszczone w Archiwum Teatru Alternatywnego w Instytucie Teatralnym Zbigniewa Raszewskiego; pozostała – większa – część spuścizny tej ciągle działającej instytucji, znajduje się w siedzibie Teatru w Lublinie, a także w zbiorach Filmoteki Narodowej - Instytutu Audiowizualnego.
Opis zawartości
Kolekcja Teatru Gardzienice zaczęła być katalogowana i digitalizowana po przekazaniu jej części Instytutowi Teatralnemu w 2016 roku. Największą część kolekcji stanowią wycinki prasowe, plakaty, fotografie ze spektakli, notatki, szkice i inne dokumenty. Niektóre z nagrań wideo z przedstawień grupy teatralnej z Gardzienic są dostępne na platformie Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego. Dzięki intensywnej pracy edukacyjnej i badawczej środowiska skupionego wokół Ośrodka Praktyk Teatralnych, Gardzienice są także obecne w refleksji naukowej i publikacjach, między innymi naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego.
W związku z dalszą szeroką działalnością Teatru Gardzienice jego archiwum nie jest zamknięte i ograniczone, ale rośnie z każdym rokiem. Ukazuje ono ewolucję środowiska awangardowego, odważne przedstawienia teatralne lat 90. wykorzystujące różnorodne i nieoczywiste tradycje polskiego folkloru czy antycznej Grecji i łączące je ze śpiewem, tańcem, rytmem i dźwiękiem.
Allain, Paul. 1995. "Coming Home: The New Ecology of The Gardzienice Theatre Association of Poland". Coming Home: The New Ecology of The Gardzienice Theatre Association of Poland.. n.d.
