Archiwa Artystów zaplanowane zostało jako istotna część działalności nowego Muzeum Sztuki Nowoczesnej, od początku jego powstawania.
Jest to zasługa Marii Matuszkiewicz, członkini założycielskiego zespołu Muzeum, pod której kierunkiem Archiwa były rozwijane od 2008 roku.
Zbiera artziny, manifesty, listy, oficjalne pisma, dokumentacje działań artystycznych, także dokumenty prywatne.
Wśród przekazanych zbiorów są prywatne archiwa rzeźbiarza Władysława Hasiora (jego "notatniki fotograficzne”), architekta, pedagoga i teoretyka wizualności Oskara Hansena, rzeźbiarki Aliny Szapocznikow, artysty video i twórcy obiektów Zbigniewa Libery, artysty video Józefa Robakowskiego, fotografów Tadeusza Rolke i Eustachego Kossakowskiego. Jest także archiwum pracowni profesora Grzegorza Kowalskiego w warszawskiej ASP, tzw. Kowalni. Przez lata wytworzyło się wokół niej środowisko, z którego wyszło kilku spośród najbardziej znanych polskich artystów tzw. sztuki krytycznej lat 90. Jeden z nich, twórca kontrowersyjnych video Artur Żmijewski, przekazał z kolei archiwum powstawania 7 Biennale w Berlinie z 2012 roku, którego był głównym kuratorem. Formalnie przekazali swoje gigantyczne archiwum dokumentacji życia artystycznego lat 70-tych i 80-tych także artyści konceptualni i performerzy Zofii Kulik i Przemysław Kwiek (duet KwieKulik), dla których archiwum to samo w sobie jest dziełem sztuki, utworem. Zalążkiem kolekcji Archiwów było równie imponujące prywatne archiwum współtwórczyni legendarnej awangardowej Galerii Foksal, Anki Ptaszkowskiej.
Najczęściej do Archiwów trafiają duże, gromadzone przez lata kolekcje. Są to zbiory bardzo zróżnicowane. Czasem to prywatne dokumentacje tworzone przez całą karierę artystyczną (Hasior), czasem dorobek całego środowiska (Kowalnia), czasem tylko dokumentacja jednego projektu (Joanna Rajkowska, Pozdrowienia z Alei Jerozolimskich, instalacja znana przez warszawiaków i turystów jako „palma” przy Rondzie deGaulle’a).
Proces rozbudowywania Archiwum Artystów wygląda podobnie jak w przypadku innych dużych projektów Muzeum Sztuki Nowoczesnej – Filmoteki i Archiwum Polskiego Performansu.
Rejestracje i dokumentacje deponują lub darowują Muzeum posiadacze kolekcji, artyści lub spadkobiercy, zwykle nieodpłatnie. Czasem zgłaszają się sami, często to Muzeum inicjuje kontakt. Następnie odbywa się proces selekcji, katalogowania, digitalizacji, opisywania technicznego i merytorycznego. Udostępniane na stronie są dopiero tak opracowane i opisane prace.
Pracuje nad tym niewielki 2-3 osobowy zespół wspierany przez rotujący skład zaangażowanych stażystów i wolontariuszy.
Muzeum boryka się z problemami finansowymi przekładającym się na trudności w etatowym zatrudnianiu pracowników i ze sprzętem dygitalizacyjnym, co „opóźnia proces udostępniania”.
„Dokumenty zebrane w Archiwach pokazują, w jaki sposób artyści angażowali się w rzeczywistość, także tę społeczną i polityczną, jakie towarzyszyły im cele i na czym polegały ich nowe metody działania.” (opis ze strony Muzeum)
Jak mówi Robert Jarosz, kierownik Archiwów: „Wszystko, co artyści i artystki robili w Polsce w PRLu, z całą pewnością było kulturą sprzeciwu. Udaną przy okazji. W sensie wytworzonych prac. […] W latach 60 i 70, zwłaszcza 80., lata 90. też – rzeczywistość społeczna i polityczna w czasach transformacji to nadal jest pole takiej czy innej walki.”
