Prywatna kolekcja zgromadzona została spontanicznie jako skutek uboczny muzycznych, artystycznych i politycznych przedsięwzięć Krzysztofa Skiby, który w ciągu lat osiemdziesiątych był animatorem kultury alternatywnej i działaczem anarchistycznym w Gdańsku i Łodzi. W 1983 roku współzałożył Ruch Społeczeństwa Alternatywnego, znany jako pierwsza powojenna organizacja anarchistyczna w Polsce. W tym samym roku Skiba przeniósł się z Gdańska do Łodzi, gdzie rozpoczął studia na Uniwersytecie Łódzkim i szybko przyłączył się do zespołu studenckiego teatru Pstrąg. Następnie został animatorem w studenckim klubie Balbina w Łodzi, gdzie od 1987 roku organizował wystawy, koncerty, happeningi i inne wydarzenia, spośród których wiele reprezentowało radykalną neoawangardę, jak grupa Łódź Kaliska, lub twórczy underground, jak kolektywy Totartu czy Praffdaty. W międzyczasie Skiba zaangażował się w jawnie działający antymilitarny ruch Wolność i Pokój, ponieważ po zatrzymaniu i uwięzieniu w 1985 roku był już "spalony" - nie mógł dłużej działać w anarchistycznym podziemiu. W 1988 roku Skiba sformował punkowy kabaret Big Cyc, który miał służyć rozpowszechnianiu antyrządowych treści w sposób legalny, w formie występów scenicznych. W tym samym roku zorganizował happenerską grupę pod nazwą Galeria Działań Maniakalnych, wzorowaną na ruchu Pomarańczowej Alternatywy z Wrocławia.
W przeciągu dekady Skiba stanowił żywy węzeł łączący różne grupy: radykalnych, anarchistycznych, pacyfistycznych i ekologicznych działaczy, undergroundowych artystów (performerów, poetów, performerów i muzyków), uczniów i studentów łódzkich szkół. Wymieniał listy z dziesiątkami innych aktywistów i sympatyków kultury alternatywnej, uczestniczył w międzynarodowej sieci mail artu i tak zwanym trzecim obiegu, kolportował prasę anarchistyczną i "solidarnościową". Dzięki temu Skiba, nie przykładając dużej wagi do tworzenia kolekcji, był w stanie zgromadzić duże prywatne archiwum undergroundowej działalności schyłkowych lat Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. W okresie transformacji ustrojowej Skiba zajęty był robieniem kariery w show biznesie i stracił wiele przedmiotów ze swoich zbiorów; część z nich przekazał Europejskiemu Centrum Solidarności i Ośrodkowi KARTA. Mimo to, jego prywatna kolekcja nadal zawiera około tysiąca artefaktów, z których wiele - zwłaszcza zdjęć - zostało w ostatnich latach zdigitalizowanych.
Ruch Społeczeństwa Alternatywnego (RSA), anarchistyczna organizacja współtworzona przez Krzysztofa Skibę od 1983 roku w Gdańsku, stanowił grupę jednoznacznie antyrządową. RSA krytykowało zmilitaryzowaną, autorytarną władzę PRL i wzywało ludzi od utworzenia demokratycznego społeczeństwa wolnych jednostek, powiązanych dobrowolnymi umowami w spółdzielniach, lokalnych społecznościach, oddolnych wspólnotach i związkach zawodowych. W swojej argumentacji członkowie RSA podążali za klasykami myśli anarchistycznej, takimi jak Bakunin, Kropotkin, Stirner, Abramowski i Wróblewski; powoływali się także na program "Solidarności" z 1981 roku znany pod nazwą "Samorządna Rzeczpospolita". Jednakże w związku z postawami przywódców "Solidarności", które oceniali jako konserwatywne, klerykalne i asekuranckie, młodzi anarchiści stawali się coraz bardziej sceptyczni wobec tego związku, a wreszcie zdecydowali się działać niezależnie i anonimowo.
Bez społecznego poparcia ani bazy w postaci "Solidarności" anarchiści zmuszeni byli poszukiwać politycznego wpływu w inny sposób, skierowali więc swoją uwagę na kulturę alternatywną, coraz bardziej popularną wśród młodych ludzi. Przykładem tego zwrotu były Hyde Parki, jak nazywano coroczne zloty w małych miejscowościach na prowincji, w programie których koncerty punkowych zespołów, występy undergroundowych artystów, poetów i teatrów mieszały się z wykładami i pogadankami o anarchizmie. Anarchistyczni działacze postrzegali kulturę alternatywną jako wentyl bezpieczeństwa, akceptowany przez władzę, ponieważ umożliwiający utrzymanie młodzieży pod kontrolą rządu i z daleka od polityki. Niemniej próbowali wykorzystywać tę kulturę, wypełniając ją wywrotowymi ideami - miała być środkiem aktywizacji młodego pokolenia. Ten koncept był też podstawą ulicznych happeningów Galerii Działań Maniakalnych czy żartów na łamach zinów takich jak "Przegięcie Pały", czego dokumentację można znaleźć w archiwum Skiby.
Źródło:
Krzysztof Skiba, "Komisariat naszym domem. Pomarańczowa historia", Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2015.
