Pomysł utworzenia Muzeum Solidarności został sformułowany w 1998 przez Prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza i historyka dra Jerzego Kuklińskiego. Przy poparciu Lecha Wałęsy i jego Instytutu, NSZZ „Solidarność”, Metropolity Gdańskiego Tadeusza Gocłowskiego, Stoczni Gdańskiej i Samorządu Województwa Pomorskiego w 1999 roku powołano Fundację Centrum Solidarności. Fundacja była podstawą utworzenia w przyszłości wielowymiarowej instytucji kultury.
Działalność Europejskiego Centrum Solidarności (ECS) została zainaugurowana 8 listopada 2007 przez Prezydenta Miasta Gdańsk oraz przedstawicieli Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Samorządu Województwa Pomorskiego, NSZZ „Soldarności” i Fundacji Centrum Solidarności. ECS jednoczy działaczy wywodzących się z różnych ugrupowań politycznych i środowisk społecznych wokół wspólnego celu: zachowania pamięci o pokojowej opozycji i szerzenia idei wolności, solidarności i demokracji.
Na wystawie stałej Europejskiego Centrum Solidarności znajdują się eksponaty i dokumenty należące do Archiwum Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność". Obie instytucje, z racji zajmowania się podobną tematyką, ściśle współpracują przy organizacji wystaw i wydarzeń popularyzujących dorobek i historię polskiego ruchu związkowego i tworzą ważny punkt odniesienia dla działań historyków i socjologów zajmujących się pamięcią o i historią społeczną "Solidarności".
Obecnie Europejskie Centrum Solidarności jest wielozadaniową instytucją kultury. Koncentruje się głównie na wydarzeniach, które miały miejsce na Wybrzeżu pomiędzy 1970-1989 rokiem. ECS posiada i wciąż gromadzi liczne zbiory muzealiów, dzieł sztuki i wytworów artystycznych (grafik, obrazów, rzeźb, plakatów), fotografii, filmów, dokumentów osobistych i podziemnych publikacji.
Najważniejszą dla odbiorców część Europejskiego Centrum Solidarności stanowi muzeum, cieszące się olbrzymią popularnością wśród polskich i zagranicznych turystów. Swoje cele ECS realizuje także poprzez działalność archiwum, biblioteki czy wydawnictwa. Organizuje również liczne festiwale oraz regularne debaty, wykłady i projekty edukacyjne. Europejskie Centrum Solidarności to niezwykle istotna instytucja na kulturalnej mapie Polski.
