COURAGE

łączymy kolekcje

Donald Tusk zaangażował się w ruch „Solidarności” jeszcze za czasów studiów na Uniwersytecie Gdańskim. Notacja z jego udziałem skupia się na jego działalności opozycyjnej w latach 80., ale przede wszystkim na jego zaangażowaniu w pracę w Spółdzielni Usług Wysokościowych „Świetlik”. Była to założona przez grupę studentów w 1983 roku organizacja, która skupiała młodych ludzi, aby umożliwić im zarobienie pieniędzy bez angażowania się w stałą pracę. Skupiała młodych intelektualistów, aktywistów i taterników. W swojej notacji Tusk opowiada, co oznaczało dla niego bycie członkiem tej kolorowej grupy i opisuje wpływ „Świetlika” na swoje późniejsze życie prywatne i zawodowe.

Notacja filmowa z Donaldem Tuskiem w 2010 roku została wykorzystana w filmie dokumentalnym o Spółdzielni Usług Wysokościowych „Świetlik”.

Halina Winiarska-Kiszkis, born in 1933, has been a theatre actress since 1953. During her long career she cooperated with the best Polish Theatres, e.g. in Nowa Huta, Zielona Gora, Rzeszow. Between 1966-2003 she worked in Wybrzeze Theatre in Gdansk. When the strikes broke in the Gdansk Shipyard in August 1980 she openly endorsed the protesters with her colleague actors. Soon they formed their own "Solidarity" union in the theatre. With other cultural workers she co-organised the occupation of the Provincial Office of Gdansk.

Halina Winiarska-Kiszkisz (ur. 1933) występuje w polskich teatrach od 1953 roku. W czasie swojej długiej kariery pracowała m.in. w Nowej Hucie, Zielonej Górze, Rzeszowie. W latach 1966-2003 pracowała w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku. Kiedy w sierpniu 1980 roku w stoczni wybuchł strajk, wraz ze swoimi kolegami z teatru otwarcie poparła protest. Wkrótce w Teatrze utworzyli swoje własne związki zawodowe „Solidarność”. Z wieloma innymi pracownikami kultury współorganizowała okupację Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku.

Po wprowadzeniu stanu wojennego została natychmiast aresztowana i internowana w obozie w Strzebielinku, Bydgoszczy-Fordonie i Gołdapi. Po uwolnieniu kontynuowała działalność opozycyjną, głównie na polu kultury, m.in. poprzez współorganizację Tygodni Kultury Chrześcijańskiej w gdańskich kościołach. W wolnej Polsce została wielokrotnie odznaczona za swoja zasługi (np. Srebrnym Medalem „Gloria Artis”).

W notacji Halina Winiarska-Kiszkis opowiada o czasie, jaki spędziła w obozie dla internowanych. Mówi o strachu i upokorzeniach, aczkolwiek opisuje także strategie oporu więzionych, takie jak wyśmiewanie strażników i nieposłuszeństwo wobec ich rozkazów.

Notacja filmowa z Haliną Winiarską-Kiszkis jest częścią pierwszej edycji projektu „Solidarność. Co zostało” przeprowadzonego przez Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku (przy technicznym wsparciu Video Studio Gdańsk i finansowym ze strony Narodowego Centrum Kultury, poprzez program „Patriotyzm jutra”). W tej samej edycji został przeprowadzony wywiad z mężem Haliny – również aktorem, działaczem kulturalnym i opozycjonistą. Od 2008 roku przeprowadzonych zostało VII edycji projektu „Solidarność. Co zostało”.

Henryka Dobosz-Kinaszewska (ur. 1940) jest dziennikarką i filmowcem. W 1962 roku rozpoczęła pracę w wydawnictwie, jednak szybko zdecydowała się na karierę dziennikarki. W latach 60. i 70. pracowała w kilku polskich gazetach, zazwyczaj w dziale kultury.

W sierpniu 1980 roku dołączyła do protestów w Stoczni Gdańskiej i wraz z niemal 50 innymi dziennikarzami podpisała list poparcia dla strajkujących (robocza wersja tego dokumentu znajduje się obecnie w zbiorach Europejskiego Centrum Solidarności). W czasie stanu wojennego była zaangażowana w tworzenie i kolportaż podziemnej prasy i literatury. Po 1989 roku kontynuowała karierę jako dziennikarka. Ponadto, w latach 90. zaangażowała się zawodowo w środowisko filmowe. Jako reżyserka i autorka scenariuszy współtworzyła kilka filmów dokumentalnych, głównie skupiających się na działaczach opozycyjnych (np. Stanisławie Barańczuku czy Lechu Bądkowskim).

W notacji Henryka Dobosz-Kinaszewska dzieli się swoimi osobistymi odczuciami. Jej narracja ukazuje poczucie humoru, które pozwoliło jej przetrwać najcięższe czasy stanu wojennego. Opisuje także własne „opozycyjne przebudzenie”, kiedy w reakcji na dotkliwe przeżycia w roku 1981 (m.in. aresztowanie jej męża Adama Kinaszewskiego) odkryła w sobie głębokie uczucia patriotyczne i motywację do działalności opozycyjnej.

Notacja filmowa z Henryką Dobosz-Kinaszewską jest częścią pierwszej edycji projektu „Solidarność. Co zostało” przeprowadzonego przez Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku (przy technicznym wsparciu Video Studio Gdańsk i finansowym ze strony Narodowego Centrum Kultury, poprzez program „Patriotyzm jutra”). Od 2008 roku przeprowadzonych zostało VII edycji projektu „Solidarność. Co zostało”.

Notacja filmowa z Jackiem Petryckim jest jednym z setek wywiadów biograficznych zrealizowanych przez ECS, jednak wyróżnia się spośród całego zbioru ze względu na specjalny status rozmówcy. Jacek Petrycki jest cenionym reżyserem i operatorem, który czynnie angażował się w działalność opozycyjną lat 80. Dzięki temu jego świadectwo przedstawia dwie perspektywy: komentuje historyczne wydarzenia jako artysta oraz działacz demokratyczny.

Jako filmowiec Petrycki już w latach 70. brał udział w odważnych produkcjach. Wielokrotnie współpracował z Krzysztofem Kieślowskim przy jego filmach z nurtu kina moralnego niepokoju (np. „Spokoju” lub „Amatorze”). W latach 80. zaczął dokumentować działalność rosnącej w siłę opozycji demokratycznej. Filmował strajk w Stoczni Gdańskiej, a jego nagrania video posłużyły jako podstawa filmu „Robotnicy 80”: dokumentu, który doskonale obrazuje atmosferę protestów. Jego nielegalne nagrania z okresu stanu wojennego zostały wykorzystane w filmie „Moje zapiski z podziemia”. Dzięki nagraniom Petryckiego możliwa była również realizacja filmu „Miasto bez Boga” - dokumentu o Nowej Hucie.

W notacji ECSu Jacek Petrycki opowiada o swojej pracy twórczej w latach 70. i 80. Opisuje środowisko opozycyjne, ale mówi także o swoich osobistych doświadczeniach, relacjach i emocjach. W ciekawy sposób ukazuje zbliżanie się środowisk artystów i inteligencji, które łączyła wspólna walka.

Kilka fragmentów notacji z Jackiem Petryckim zostało wykorzystanych na wystawie stałej w muzeum Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku.